Dlaczego w talii kart znajduje się joker?

Karty do gry pojawiły się prawdopodobnie po raz pierwszy w Chinach, w IX wieku. Stylistyką przypominały współczesne karty do Tarota – pojawiały się na nich rysunki i symbole, będące odpowiednikiem współczesnych kolorów. Wraz z chińskimi imigrantami, gry karciane rozprzestrzeniły się najpierw w Azji, później na bliskim wschodzie, a następnie w Europie.

Chińska karta do gry z czasów dynastii Ming

Początkowo karty nie były zunifikowane. Wielkość talii, kolorystyka, liczba figur i zasady gry w różnych krajach, a choćby regionach danego kraju były inne. Współczesna talia kart z 52 kartami wywodzi się z Francji. Przez blisko 100 lat francuskie karty z rejonu Rouen importowali Anglicy, jednak pod koniec XVI wieku sami zaczęli produkować własne. Angielska talia była wzorowana na francuskiej, jednak rzemieślnicy wytwarzający karty zmienili niektóre drobne detale obrazków (król trzymał topór, a w angielskiej wersji miecz itp.) . W 1860 roku pojawiły się karty dwustronne, powszechnie stosowane we współczesnych taliach. Ten wzór rozprzestrzenił się na całym świecie i w tej chwili jest używany niemal wszędzie.

Karta z najstarszej europejskiej talii – 1390 rok (wikimedia commons)

Dlaczego w talli kart znajduje się joker?

Jeśli kupimy współczesną talię, w środku znajdziemy nie 52 a 54 karty. Co interesujące w wielu grach dodatkowe dwie nie odgrywają one żadnej realnej roli. Czasami są używane jako karty zastępcze, gdy któraś zginie. Jednak jeżeli karta ma służyć do zastępowania innych, po co w ogóle rysować na niej symbol błazna?

Jokery zostały dodane do talii w 1860 roku. Powodem ich dodania była rosnąca popularność gry zwanej Juker (euker), wywodzącej się od alzackiej gry Juckerspiel. W grze tej Joker jest najsilniejszą kartą, bijącą wszystkie pozostałe. W Jukerze używa się tylko jednego Jokera, jednak ze względu na proces produkcyjny do talii trafiają dwa.

Nie jest do końca jasne, dlaczego jokery oznaczone są symbolem błazna. Niektórzy sugerują, iż powodem jest podobieństwo słów joker (błazen) – juker. Inna teoria twierdzi, iż podobieństwo słów to przypadek, a prawdziwym powodem użycia jokera było dopasowanie do stylistyki średniowiecznego dworu. Królewski prześmiewca, był ważnym elementem dworu, a jego pozycja była wysoka.

Z czasem popularność Jukera przygasła, jednak pojawiły się inne gry wykorzystujące jokery: remik, poker, kanasta i wojna. W większości przypadków joker służy jako karta najsilniejsza, lub „dzika karta” zastępująca dowolny symbol i kolor.