Dlaczego wracamy do tych samych gier – felieton

Nie chodzi o brak ciekawości nowościami. Nie chodzi o zmęczenie rynkiem ani o strach przed zmianą. Wracanie do tych samych gier nie jest cofaniem się — jest wyborem. Świadomym odejściem od potrzeby „kolejnego doświadczenia” na rzecz czegoś, co już raz okazało się wystarczające. Nowe produkcje zawsze czegoś od nas chcą. Uważności, czasu, energii, gotowości do nauczenia się ich języka od zera. choćby zanim opowiedzą swoją historię, każą nam ją „obsłużyć” — zrozumieć systemy, przyzwyczaić się do tempa, zaakceptować reguły. Powrót do znanej formuły jest odwrotnością tego procesu. Nie wymaga inwestycji. Nie stawia warunków. Można wejść do niej bez przygotowania, bez planu, bez potrzeby bycia na bieżąco.

Spis Treści

• Gdy gra nie tłumaczy się przed graczem
• Ta sama historia, inny moment w życiu
• Kiedy trud zaczyna uspokajać
• Ruch jako reset
• Styl, który się nie starzeje
• Miejsca, które czekają
• Zostać, zamiast iść dalej

Gdy gra nie tłumaczy się przed graczem

Ten rodzaj powrotu często zaczyna się od rzeczy najprostszych. Od gier, które nie tłumaczyły się przed graczem i nie próbowały prowadzić go za rękę. Ninja Gaiden 3 na NES-ie jest surowe, bezpośrednie, pozbawione kompromisów. Nie pyta, czy jesteśmy gotowi. Po prostu zaczyna się tu i teraz. Wracając do niego po latach, nie szukam już wyzwania ani adrenaliny. Szukam uczucia, iż gra i gracz spotykają się na równych zasadach. Że porażka nie jest komunikatem o błędzie, ale naturalnym elementem drogi. To powrót do czasu, w którym nie trzeba było rozumieć wszystkiego — wystarczyło próbować. I zaakceptować, iż próba nie zawsze kończy się sukcesem.

Z czasem jednak zmienia się coś więcej niż tylko repertuar gier. Zmienia się relacja z samym graniem. Dawniej liczyło się sprawdzenie siebie, reakcja, wytrzymałość. Dziś coraz częściej liczy się to, jak dana historia układa się w rytm dnia, ile zostawia miejsca na oddech i czy pozwala wrócić bez poczucia, iż trzeba zaczynać wszystko od nowa. Dorastanie gracza nie polega na porzuceniu trudnych gier, ale na innym wyborze tego, po co się do nich wraca.

Ta sama historia, inny moment w życiu

Nie zmienia się tylko sposób grania, ale też powód, dla którego wracamy. Te same historie potrafią wybrzmieć inaczej, gdy znamy już ich konsekwencje. Resident Evil 4 towarzyszy mi od dawna — zarówno w oryginalnej wersji, jak i w remake’u, który niedawno dołączył do tego osobistego rytuału. Za każdym razem, niezależnie od platformy, pierwsze dźwięki niosą ze sobą poczucie znajomości. Wracam nie po zaskoczenie, ale po napięcie, które znam i które wciąż działa. Po drogę, którą przeszedłem już wielokrotnie, ale która za każdym razem pozwala mi iść wolniej, uważniej, bardziej świadomie. To już nie potrzeba odkrywania, ale potrzeba powrotu do dobrze znanej struktury.

Kiedy trud zaczyna uspokajać

W pewnym momencie zauważyłem, iż wracanie do tych samych gier nie ma już nic wspólnego z kolekcjonowaniem doświadczeń. Nie chcę więcej bodźców, więcej systemów, więcej obietnic. Chcę rzeczy, które znam na tyle dobrze, by nie musiały mnie przekonywać do swojej wartości. To wtedy granie przestaje być aktywnością, a zaczyna być stanem.

Dark Souls: Remastered nie jest już dla mnie grą o przełamywaniu barier. Stało się światem, którego rytm znam na pamięć. Każdy skrót, każdy dźwięk ogniska, każda znajoma arena przynosi poczucie porządku. Paradoksalnie to właśnie trud tej produkcji sprawia, iż jest tak kojąca — bo nic tu nie jest przypadkowe, a każdy krok ma swoje miejsce i czas. Wracam do niej nie po zwycięstwo, ale po pewność, iż świat gry pozostaje konsekwentny, choćby wtedy, gdy ja sam nie zawsze taki jestem.

Ruch jako reset

Powrót do znanych światów bywa też sposobem na odzyskanie kontroli — ale nie zawsze tej samej. Czasem potrzebujemy precyzyjnych zasad, konsekwencji i jasno wyznaczonych granic. Innym razem dokładnie odwrotnego: braku planu, braku celu, ruchu dla samego ruchu. Te dwie potrzeby wcale się nie wykluczają. Są odpowiedzią na różne dni i różne momenty.

Need for Speed: Most Wanted z 2005 roku zawsze przywołuje to samo uczucie — wolność bez planu. Nie chodzi o wyścigi, rankingi ani progres. Chodzi o moment, w którym świat gry otwiera się przed graczem, a jedyną decyzją jest to, w którą stronę pojechać. To powrót do czasu, w którym nie trzeba było niczego optymalizować ani analizować. Wystarczyło jechać. Ten rodzaj powrotu działa jak reset — szybki, instynktowny, pozbawiony nadmiaru myśli.

Styl, który się nie starzeje

Są też tytuły, do których wraca się dla samej formy. Dla stylu, który się rozumie intuicyjnie. Devil May Cry 4 od premiery na PC pozostaje moją ulubioną odsłoną serii, bo jej rytm nigdy się nie zestarzał. Każda walka przypomina utwór, który można interpretować na nowo, ale którego struktura pozostaje niezmienna. Wracam do niej nie po wyzwanie, ale po pewność, iż dobrze znana forma wciąż potrafi sprawiać przyjemność oraz iż ekspresja i przesada mogą być równie kojące, jak cisza.

Miejsca, które czekają

Im dłużej gram, tym rzadziej interesują mnie cele. Coraz częściej liczy się samo przebywanie w świecie gry — jego powtarzalność, drobne detale, które nie prowadzą do żadnego finału. Przestaję szukać pozycji, które chcą mnie dokądś zaprowadzić. Zaczynam wracać do tych, które pozwalają po prostu zostać. Im dłużej o tym myślę, tym wyraźniej widzę, iż to nie cele sprawiają, iż chce mi się tam być, ponieważ…

Najbardziej intymne są powroty do miejsc. Seria Yakuza nie opowiada jedynie historii — ona tworzy przestrzeń, która żyje własnym tempem. Te same ulice, neony i dźwięki sprawiają, iż nie trzeba niczego planować ani osiągać. Wystarczy być. Przejść się, zajrzeć do znanych zakątków, pozwolić, by świat gry toczył się obok. To nie eskapizm, ale rodzaj cyfrowego spaceru, który nie wymaga celu. Powrót do świata, który nie pyta, dlaczego wróciłem — tylko robi miejsce.

Zostać, zamiast iść dalej

Dlatego nie ruszam dalej. Nie dlatego, iż brakuje nowych tytułów, ale dlatego, iż nie zawsze trzeba iść naprzód. Gry, do których wracam, nie obiecują niczego nowego — i właśnie w tym są uczciwe. Nie pytają, ile mam czasu. Nie sprawdzają, czy nadążam. Po prostu czekają. Znam ich zakończenia, nie wracam po finał. Wracam po moment, w którym gra mówi: nie musisz zaczynać od nowa, możesz po prostu wrócić.

Jeżeli podobał Wam się materiał, to koniecznie dajcie znać na X (dawny Twitter), Bluesky, naszym Discordzie, Redditcie lub Fediverse.