2 godzin temu
Właściciele nieruchomości mieszkalnych w Polsce przygotowują się na wprowadzenie systemu okresowych kontroli systemów grzewczych, który stanowi integralną część nowych przepisów dotyczących świadectw energetycznych. Te regulacje prawne, które weszły w życie w ostatnich latach, nakładają na właścicieli domów i mieszkań nie tylko obowiązek posiadania dokumentu poświadczającego efektywność energetyczną budynku, ale również systematyczne poddawanie instalacji grzewczych profesjonalnej ocenie przez uprawnionych specjalistów.
Fot. DALL·E 3 / Warszawa w Pigułce
System kontroli ogrzewania został zaprojektowany z myślą o poprawie efektywności energetycznej polskich budynków oraz ograniczeniu emisji zanieczyszczeń powstających w wyniku spalania paliw w kotłach grzewczych. Częstotliwość przeprowadzania tych kontroli została zróżnicowana w zależności od typu źródła ciepła, jego mocy oraz rodzaju stosowanego paliwa, co oznacza, iż różni właściciele będą musieli liczyć się z wizytami kontrolerów w różnych odstępach czasowych.
Najczęściej kontrolowanymi systemami są kotły opalane paliwem ciekłym lub stałym o nominalnej mocy cieplnej przekraczającej sto kilowatów, które podlegają obowiązkowej inspekcji co dwa lata. Ta kategoria obejmuje przede wszystkim większe instalacje przemysłowe oraz kotłownie obsługujące budynki wielorodzinne lub kompleksy mieszkaniowe, gdzie wysoka moc urządzeń grzewczych generuje proporcjonalnie większe ryzyko związane z emisją zanieczyszczeń oraz zużyciem energii.
Źródła ciepła o sumarycznej nominalnej mocy cieplnej większej niż siedemdziesiąt kilowatów, które nie zostały wyspecyfikowane w innych kategoriach, wraz z dostępnymi częściami systemów ogrzewania lub połączonych systemów ogrzewania i wentylacji, podlegają kontroli co trzy lata. Ten przepis dotyczy szerokiej gamy instalacji grzewczych stosowanych w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych, obiektach usługowych oraz niektórych domach jednorodzinnych wyposażonych w systemy o podwyższonej mocy.
Kotły gazowe o nominalnej mocy cieplnej przekraczającej sto kilowatów są kontrolowane co cztery lata, co odzwierciedla względnie niższy poziom emisji zanieczyszczeń charakterystyczny dla tego typu instalacji w porównaniu z kotłami na paliwo stałe czy ciekłe. Gaz ziemny jest powszechnie uznawany za czystsze paliwo fossile, stąd też wydłużony okres między kontrolami dla tego typu systemów grzewczych.
Najrzadziej kontrolowaną kategorią są kotły o nominalnej mocy cieplnej od dwudziestu do stu kilowatów, które podlegają inspekcji co pięć lat. Ta grupa obejmuje znaczną część domowych instalacji grzewczych w budynkach jednorodzinnych oraz mniejszych budynkach wielorodzinnych, gdzie relatywnie niewielka moc kotłów przekłada się na ograniczone oddziaływanie środowiskowe pojedynczej instalacji.
Świadectwo energetyczne, którego posiadanie jest warunkiem koniecznym dla objęcia nieruchomości systemem kontroli, stanowi dokument określający zapotrzebowanie energetyczne budynku na okres jednego roku kalendarzowego. Informacje zawarte w tym dokumencie umożliwiają właścicielom oszacowanie przewidywanych kosztów energii oraz identyfikację obszarów wymagających modernizacji w celu poprawy efektywności energetycznej nieruchomości.
Obowiązek posiadania świadectwa energetycznego dotyczy wszystkich nieruchomości mieszkalnych wzniesionych po roku 2009, a także starszych budynków w przypadku, gdy są oferowane na sprzedaż lub wynajem. Ta regulacja ma na celu zapewnienie przyszłym nabywcom lub najemcom przejrzystych informacji o kosztach eksploatacji nieruchomości oraz jej wpływie na środowisko naturalne poprzez emisję gazów cieplarnianych.
Koszt wyrobienia świadectwa energetycznego kształtuje się w przedziale od pięciuset do ośmiuset złotych dla typowych nieruchomości mieszkalnych, choć w przypadku szczególnie dużych domów lub budynków zlokalizowanych w większych miastach cena może przekroczyć tysiąc złotych. Wysokość opłaty zależy przede wszystkim od powierzchni budynku, złożoności jego instalacji oraz lokalizacji geograficznej, która wpływa na dostępność i stawki honorariów specjalistów uprawnionych do przeprowadzania operatów energetycznych.
Wyrobienie świadectwa energetycznego wymaga przeprowadzenia szczegółowego operatu energetycznego przez osobę posiadającą odpowiednie kwalifikacje budowlane zgodnie z artykułem czternastym ustawy pierwszej Prawa budowlanego. Uprawnienia te posiadają inżynierowie i architekci o odpowiednich specjalizacjach oraz firmy wyspecjalizowane w audytach energetycznych, które dysponują niezbędną wiedzą techniczną oraz instrumentarium pomiarowym.
Właściciele budynków wybudowanych przed rokiem 2009, którzy wykorzystują swoje nieruchomości wyłącznie na potrzeby własne, pozostają zwolnieni z obowiązku posiadania świadectwa energetycznego oraz związanych z nim kontroli systemów grzewczych. Sytuacja ta ulega zmianie w momencie podjęcia decyzji o sprzedaży budynku lub jego wynajmie, kiedy właściciel zostaje automatycznie objęty obowiązkami wynikającymi z przepisów o efektywności energetycznej.
Brak świadectwa energetycznego w przypadkach, gdy jego posiadanie jest prawnie wymagane, stanowi wykroczenie zagrożone grzywną w wysokości do pięciu tysięcy złotych. Ta sankcja finansowa ma charakter odstraszający i ma na celu zapewnienie wysokiego poziomu przestrzegania przepisów przez właścicieli nieruchomości, jednocześnie pozostając proporcjonalna do wagi naruszenia i możliwości finansowych przeciętnego właściciela.
System kontroli przewiduje możliwość uniknięcia powtórnych inspekcji w przypadku, gdy od ostatniej kontroli nie nastąpiły zmiany charakterystyki energetycznej budynku ani nie zostały przeprowadzone istotne modyfikacje w systemie ogrzewania. Oznacza to, iż właściciele, którzy nie dokonują modernizacji swoich instalacji grzewczych lub termomodernizacji budynków, mogą liczyć na wydłużenie okresów między kontrolami, co stanowi zachętę do utrzymywania stabilnych i sprawnych systemów grzewczych.
Jakiekolwiek zmiany w źródle ciepła, takie jak wymiana kotła na urządzenie o innej mocy lub spalające inny rodzaj paliwa, automatycznie powodują konieczność przeprowadzenia nowej kontroli oraz potencjalnie wyrobienia zaktualizowanego świadectwa energetycznego. Ta zasada ma na celu zapewnienie aktualności dokumentacji energetycznej budynku oraz dostosowanie częstotliwości kontroli do rzeczywistych parametrów instalacji grzewczej.
Kontrole systemów grzewczych obejmują ocenę stanu technicznego kotła, sprawdzenie parametrów spalania, pomiar emisji zanieczyszczeń oraz weryfikację zgodności instalacji z obowiązującymi normami technicznymi i środowiskowymi. Specjaliści przeprowadzający kontrole używają profesjonalnego sprzętu pomiarowego oraz kierują się standardowymi procedurami określonymi w przepisach wykonawczych do ustawy o efektywności energetycznej.
Wprowadzenie systemu okresowych kontroli wpisuje się w szerszą strategię Unii Europejskiej zmierzającą do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych oraz poprawy efektywności energetycznej budynków mieszkalnych. Polska, jako członek Unii Europejskiej, zobowiązała się do osiągnięcia określonych celów w zakresie redukcji zużycia energii oraz zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii w bilansie energetycznym kraju.
Właściciele nieruchomości objętych nowymi przepisami powinni przygotować się na systematyczne wizyty uprawnionych kontrolerów oraz związane z nimi koszty, które stanowią element szerszych wydatków na utrzymanie i eksploatację budynków mieszkalnych. Planowanie budżetu domowego powinno uwzględniać zarówno koszty wyrobienia świadectwa energetycznego, jak i periodyczne opłaty za kontrole systemów grzewczych, które będą powtarzać się zgodnie z ustalonymi harmonogramami przez cały okres eksploatacji budynku.
