Treviso stawia na Minecrafta: Dzieci tworzą zielone miasto przyszłości

Zdjęcie: https://www.euractiv.pl/section/praca-i-polityka-spoleczna/news/treviso-stawia-na-minecrafta-dzieci-tworza-zielone-miasto-przyszlosci/

Włoskie miasto staje się laboratorium dla zielonych wizji przyszłości – a wszystko to dzięki dzieciom i cyfrowemu światu.

Czy cyfrowa gra komputerowa może realnie wpłynąć na kształt przestrzeni miejskiej? Treviso, włoskie miasto pretendujące do Europejskiej Nagrody Zielonego Liścia, pokazuje, iż tak.

Projekt „Le scuole reinventano Treviso” (wł. „Szkoły odnawiają Treviso”), oparty na edukacyjnej wersji gry Minecraft, nie tylko wprowadził uczniów w świat zrównoważonego rozwoju, ale także dał im narzędzia do projektowania zmian przestrzennych w ich własnym otoczeniu.

Inspiracją dla tej inicjatywy była międzynarodowa kampania C40 „Schools Reinventing Cities”, mająca na celu aktywizowanie młodzieży w zakresie przekształcania miejskich przestrzeni z myślą o klimacie. Treviso nie tylko dołączyło do tej sieci, ale stworzyło unikalny na skalę europejską projekt edukacyjny z ambicjami wykraczającymi poza granice klasy.

Od sal lekcyjnych do urbanistyki cyfrowej

Program wystartował w październiku 2024 r. od cyklu szkoleń skierowanych do nauczycieli. Wzięło w nim udział 26 pedagogów reprezentujących 7 szkół, którzy przygotowywali się do pracy metodą projektową z 21 klasami.

W sumie 433 uczniów z Treviso poświęciło kilka miesięcy na analizę wyzwań środowiskowych oraz projektowanie bardziej zielonych i zrównoważonych fragmentów swojego miasta – a wszystko z wykorzystaniem Minecraft Education.

Efektem tego procesu były aż 104 propozycje urbanistyczne, które łączyły w sobie kreatywność, znajomość lokalnych problemów oraz zaskakująco wysoki poziom umiejętności cyfrowych.

Uczniowie pracowali zespołowo, korzystając z warsztatów, zajęć lekcyjnych i wspólnej eksploracji przestrzeni wirtualnej. Ich projekty uwzględniały nie tylko kwestie estetyczne, ale także realne wyzwania: od jakości powietrza, przez przestrzenie zielone, po komunikację miejską i retencję wody.

Kiedy dzieci projektują przyszłość

W maju 2025 r. specjalnie powołana komisja techniczna, w której zasiadali m.in. burmistrz i wiceburmistrz Treviso, dokonała przeglądu wszystkich prac. Ocena obejmowała cztery główne kryteria: spójność koncepcyjną, oryginalność, realność wykonania oraz poziom kreatywności.

Dziesięć zespołów zostało wyróżnionych jako autorzy najlepszych projektów, a trzynaście innych otrzymało specjalne uznanie za wizję i innowacyjność.

Wyróżnione prace zaprezentowano 22 maja w Teatro Comunale – nie jako abstrakcyjne koncepcje, ale jako wizualne narracje cyfrowe. Uczniowie korzystali z materiałów wygenerowanych w Minecraft Education, prezentując konkretne zmiany, jakie ich zdaniem powinny nastąpić w miejskiej tkance Treviso.

Wydarzenie nie miało charakteru wyłącznie szkolnego – uczestniczyli w nim samorządowcy, eksperci oraz mieszkańcy, co nadało mu rangę lokalnego forum rozwoju miasta.

Hackathon jako forma współtworzenia

Następnym etapem był hackathon „H-ack Kids”, który odbył się 4 czerwca 2025 r. w kampusie H-FARM – partnera projektu. Najlepsze zespoły spędziły dzień pracując intensywnie nad udoskonaleniem swoich projektów pod okiem mentorów.

Efekty finalnej pracy uczniowie zaprezentowali przed jury, które zapewniło nie tylko ocenę, ale także konstruktywną informację zwrotną oraz doradztwo techniczne.

Formułę hackathonu, znaną raczej z branży IT, w tym przypadku dostosowano do potrzeb młodzieży. Połączenie nauki, rywalizacji i współpracy pozwoliło uczniom rozwinąć umiejętności projektowe, ale też strategiczne – planowanie etapów realizacji, budżetowanie czy komunikacja wizji z potencjalnymi odbiorcami.

Szkoła jako instytucja transformacji miejskiej

Projekt Treviso stanowi interesujący punkt odniesienia w debacie o roli edukacji w procesach urbanistycznych. Zamiast traktować szkoły jako pasywne podmioty procesu planistycznego, władze miasta zaprosiły je do współkształtowania jego przyszłości.

Uczniów nie tylko wprowadzono w zagadnienia związane z ochroną środowiska i adaptacją do zmian klimatu, ale też pozwolono im realnie wpłynąć na planowanie miejskie.

Pojawia się jednak pytanie o ciągłość: na ile tego typu działania zostaną zinstytucjonalizowane, a na ile pozostaną jednorazową inicjatywą z okazji ubiegania się o Europejską Nagrodę Zielonego Liścia? Czy szkoły otrzymają wsparcie w kontynuacji pracy nad projektami, czy też staną się jedynie zapleczem promocyjnym?

Minecraft jako narzędzie demokratyzacji urbanistyki

Użycie Minecraft Education jako platformy do projektowania przestrzeni miejskiej wydaje się nieprzypadkowe. Gra, której mechanika oparta jest na tworzeniu i modyfikacji świata z klocków, umożliwia intuicyjne projektowanie choćby najmłodszym użytkownikom.

Wersja edukacyjna gry posiada narzędzia ułatwiające pracę zespołową, a także funkcje umożliwiające przedstawianie danych środowiskowych w zrozumiały sposób.

Wybór tej platformy sugeruje, iż edukacja ekologiczna może (a choćby powinna) być osadzona w kontekście cyfrowym. Co więcej, pozwala młodzieży przejąć część kontroli nad procesami decyzyjnymi, które zwykle są zarezerwowane dla dorosłych ekspertów i urzędników. Treviso, powierzając projektowanie dzieciom, de facto dokonało aktu demokratyzacji urbanistyki.

Zielone Treviso – wizja czy rzeczywistość?

Choć Treviso dopiero ubiega się o tytuł Europejskiego Zielonego Liścia, już teraz pokazuje, iż transformacja ekologiczna nie musi być narzucana odgórnie. Może być – i być może powinna być – efektem lokalnych eksperymentów, w których uczestniczą wszyscy mieszkańcy, również ci najmłodsi.

Projekt „Le scuole reinventano Treviso” nie tylko dostarczył inspirujących projektów urbanistycznych. Wskazał także, iż edukacja, technologia i partycypacja mogą tworzyć realną przestrzeń dla zrównoważonego rozwoju. Przestrzeń, która nie kończy się na prezentacji w teatrze czy na serwerze gry – ale może przekształcić się w decyzje urbanistyczne, inwestycje i nowe standardy planowania miast.